عملیات | والفجر ۱

ﻧﮕﺎه راﻫﺒﺮدى
ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻫﻢزﻣﺎﻧﻲ آن ﺑﺎ دﻫﻪ ﻓﺠﺮ ﺳﺎل ١٣٦١، "واﻟﻔﺠﺮ" ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﭘﺲ از ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ، ﭘﺴﻮﻧﺪ "ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ" ﺑﻪ آن اﻓﺰوده ﺷﺪ و ﺑﻪ واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ.
ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم، اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮم ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر واﻟﻔﺠﺮ دﻳﮕﺮى ﺑﻮد. ازاﻳﻦرو، ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ۱ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ و اﺟﺮاى آن در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. از ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻳﮕﺮ، ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ رزﻣﻨﺪﮔﺎن در ﻋﺒﻮر از ﺑﻴﺶ از ١٦ رده دﻓﺎﻋﻲ دﺷﻤﻦ در ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ، اراده ﺧﻮدى را در ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺑﻌﺜﻲ ﻛﻤﺮﻧﮓ ﻧﻜﺮد و ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺮزى و واداﺷﺘﻦ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ از ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﻪﺳﻮى دﺷﺖ، ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ١ در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.

ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ در ﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﻲ اﺳﺘﺎن اﻳﻼم و ﺷﻤﺎلﻏﺮﺑﻲ اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺮزى ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ﺟﺒﺎل ﺣﻤﺮﻳﻦ و ﺟﺒﻞ ﻓﻮﻗﻲ ﺑﻮد. ﺗﺴﻠﻂ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮ ﻋﻘﺒﻪ ﺧﻮدى و ﺟﺎدهﻫﺎى ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻋﻴﻦﺧﻮش ـ دﻫﻠﺮان دﻳﺪ و ﺗﻴﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻪ ﻧﻴﻤﻪﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ و زﻣﻴﻦ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﭙﻪﻣﺎﻫﻮر ﺑﻮد، ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﻬﻤﻲ داده ﺑﻮد. اﻏﻠﺐ اﻳﻦ ارﺗﻔﺎﻋﺎت در ﺟﻨﻮب ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و در اﻣﺘﺪاد ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﻲ ﺟﺒﺎل ﺣﻤﺮﻳﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ. ﻻزم اﺳﺖ ذﻛﺮ ﺷﻮد ﭘﺲ از دﺷﺖ ﺳﻤﻴﺪه، ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺟﺒﻞ ﻓﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺟﺒﺎل ﺣﻤﺮﻳﻦ ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﺪ.

ﻃﺮح ﻛﻠﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت
ﻗﺮارﮔﺎه ﺧﺎﺗﻢاﻻﻧﺒﻴﺎ(ص) ﺑﺎ دو ﻗﺮارﮔﺎه ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻧﺠﻒ و ﻛﺮﺑﻼ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﭼﻨﺪ ﻗﺮارﮔﺎه ﻓﺮﻋﻲ را ﺗﺤﺖ اﻣﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ، ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﻲﻛﺮد. ﻗﺮارﮔﺎه ﻧﺠﻒ، ﺑﺎ ٤ ﻗﺮارﮔﺎه ﻓﺮﻋﻲ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻳﮕﺎن، ازﺟﻤﻠﻪ ﻟﺸﻜﺮ٢٧ ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮلاﷲ(ص) ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﭘﺲ از اﻧﻬﺪام ﻗﻮاى دﺷﻤﻦ ﺑﺨﺸﻲ از ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺟﺒﺎل ﺣﻤﺮﻳﻦ و ﺳﭙﺲ ﺟﺒﻞ ﻓﻮﻗﻲ را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮد.

ﺷﺮح ﻛﻠﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت
ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﻋﺖ ٢٣ روز ٢١ ﻓﺮوردﻳﻦ ١٣٦٢ ﺑﺎ رﻣﺰ ﻣﺒﺎرك "ﻳﺎ اﷲ" آﻏﺎز ﺷﺪ. ﻳﮕﺎنﻫﺎى ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻗﺮارﮔﺎه ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﺮﺑﻼ در دو ﺟﻨﺎح ﭼﭗ و راﺳﺖ ﭘﻴﺸﺮوى ﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﭘﺎكﺳﺎزىﻧﺸﺪن ﻣﺤﻮر ﻣﻴﺎﻧﻲ، ﺑﺎ روﺷﻨﺎﻳﻲ آﺳﻤﺎن دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪ از اداﻣﻪ ﭘﻴﺸﺮوى ﺧﻮددارى ﻛﻨﻨﺪ. در ﻣﺤﻮر ﻗﺮارﮔﺎه ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻧﺠﻒ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻬﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺎكﺳﺎزى ﺷﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪﺳﻤﺖ ارﺗﻔﺎﻋﺎت و ﻧﻴﺰ داﺧﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎى ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﺳﻨﮕﺮﻫﺎى ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ.
ﺻﺒﺢ روز اول، دﺷﻤﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﻔﺎع ﻣﻬﻢ ١٦٥، ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ ٥ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ، ٥ ﭘﺎﺗﻚ ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺟﺮا ﻛﺮد. ﺷﺐ دوم، ارﺗﻔﺎع ١٦٥ ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى درآﻣﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻫﻮا دوﺑﺎره ﭘﺎﺗﻚﻫﺎى ﺳﻨﮕﻴﻦ دﺷﻤﻦ آﻏﺎز و ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن روز، دوﺑﺎر ارﺗﻔﺎع ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى و دﺷﻤﻦ دﺳﺖﺑﻪدﺳﺖ ﺷﺪ. روز ﺳﻮم ﻋﻤﻠﻴﺎت، درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ  ارﺗﻔﺎع  ١٦٥  دراﺧﺘﻴﺎر  دﺷﻤﻦ ﺑﻮد، ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﺎ اﺟﺮاى آﺗﺶ ﺷﺪﻳﺪ و ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮى از ﺑﺎﻟﮕﺮد، دوﺑﺎره ﭘﺎﺗﻚﻫﺎى ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى ﺳﺨﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ. ﺷﺐ ﭼﻬﺎرم، ﺗﻼش ﺑﺮاى ﺗﺼﺮف ارﺗﻔﺎع ١٦٥ دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﺷﺪ، اﻣﺎ  هوشیاری دشمن مانع از ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى ﮔﺮدﻳﺪ. روزﻫﺎى ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ ﻧﻴﺰ ﭘﺎﺗﻚﻫﺎى ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺑﺮاى ﺑﺎزﭘﺲﮔﻴﺮى ارﺗﻔﺎﻋﺎت آزادﺷﺪه ﺑﻪﺷﺪت اداﻣﻪ داﺷﺖ و ﺣﺘﻲ در ﺑﺮﺧﻲ از ارﺗﻔﺎﻋﺎت، درﮔﻴﺮى ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻦﺑﻪﺗﻦ درآﻣﺪ. در اﻳﻦ درﮔﻴﺮىﻫﺎ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦﺑﺎر دﺳﺖﺑﻪدﺳﺖ ﺷﺪ. درﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻋﺒﻮر ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻴﺮوﻫﺎ از ﻣﻮاﺿﻊ و ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺧﻂ دﺷﻤﻦ و ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮى ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ و ﺗﻠﻔﺎت ﻋﻤﺪه‌اى ﻛﻪ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ وارد ﺷﺪ، درﮔﻴﺮىﻫﺎ ﺑﻪﻣﺮور ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى در ﻣﻮاﺿﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮاﺿﻊ ﻗﺒﻞ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ.

ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻠﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت
در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ وﺟﻮد اﺗﻜﺎ ﺑﺮ آﺗﺶ ﺗﻬﻴﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮى ﻗﺒﻞ از ﻫﺠﻮم ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﭘﻴﺎده، ﺣﺠﻢ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮدى ﺑﺎ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺮاﺑﺮى ﻧﻤﻲﻛﺮد و درﺑﺮاﺑﺮ آن ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﻮد؛ ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎى ﺧﻮدى در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﺸﻴﺎرى ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺑﻮد. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، دﺷﻤﻦ در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت، ﺗﻠﻔﺎت و ﺧﺴﺎرتﻫﺎى ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪ: ٨٥٠ ﻛﺸﺘﻪ ﻳﺎ ﻣﺠﺮوح، ٣٥٠ اﺳﻴﺮ و اﻧﻬﺪام ٩٨ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ، ٥ ﻓﺮوﻧﺪ ﺑﺎﻟﮕﺮد، ٣ واﺣﺪ ٥٥٠ ﻧﻔﺮى ﺟﻴﺶاﻟﺸﻌﺒﻲ، ٣ ﮔﺮدان ﻛﻤﺎﻧﺪوﻳﻲ و ١٣ ﺗﻴﭗ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه.